تاریخچه شهر دهاقان
وجه تسمیه :
درباره ریشه واژه دهاقان اتفاق نظر وجود ندارد ولی آنچه در بین بعضی مردم مطرح است متکی بر ذوق و برداشت شخصی است. وجوه تسمیه ای که برای دهاقان ذکر شده، بسیار است که براساس پیشینه شهر و شواهد موجود دو نظر مستند و پسندیده تر به نظر می رسد:
1- دهاقان از واژه دهقانان (جمع دهقان) که به معنای ده نشین، در مورد هر ایرانی اعم از شهری و روستایی و مالک به کار می رفته گرفته شده است. در فرهنگ آبادی ها و مکانهای مذهبی کشور نیز در مورد دهاقان واژه دهقان به کار رفته است.
2- دهاقان معرب «دهاگان» است. دهاگان از دهگان به معنی محاسب و دهدار مشتق شده است. بر واژه دهگان الف تحسین افزوده شده و به دهاگان بدل گردیده که معرب آن دهاقان است.
مردم شناسی :
نژاد و زبان:
مردم این منطقه فارسی زبان میباشند. دهاقان از دیر باز بعنوان ییلاق گاهی برای عشایر ایل قشقایی به شمار میرفته اما در چند دهه گذشته شمار زیادی از عشایر قشقایی در این منطقه ساکن شدهاند. زبان مردم فارسی دارای لهجهای نزدیک به لهجه بروجنی و متمایل به لهجه اصفهانی است.
دین و مذهب :
دین اکثریت قریب به اتفاق مردم اسلام و مذهب آنان شیعه است.
پوشش و لباس :
مردان از قدیم الایام از پیراهن و تنبان (نوعی شلوار) و گیوه برای پای پوش استفاده میکردند. کلاه نمدی نیز یکی دیگر از پوششهایی که در این منطقه استفاده میشده است اما امروزه با روند شهرنشینی و سرازیر شدن انواع مد لباس به بازار دیگر از آن لباسهای سنتی جز در نزد افراد سالخورده خبری نیست. لباسهای بافتنی گرمکن و شال و کلاه نیز از لباسهای مرسوم این شهرستان میباشد. مردان شال را به کمر و ساق پای خود میبستند تا در برابر سرمااز خود حفاظت کنند. چادر و روسری پوششی است که هنوز زنان به وفور از آن استفاده میکنند.
غذاهای سنتی :
آب گوشت، آش رشته، آش کشک، آش سبزی، سمنو، نوعی حلوا، کله جوش، شله قلمکار
صنایع دستی :
از جمله صنایع دستی این شهرستان قالی بافی است. قالیهای دست باف در طرحها و رنگهای مختلف نوازش گر چشمان خریدارانی ایست که همه روزه برای خرید این بافتههای نفیس به این شهرستان مراجعه میکنند.
پیشینه ی تاریخی :
از نظر تاریخی قدمت دهاقان به دوران قبل از اسلام بر میگردد.
شخصیتها ، بزرگان ، حکیمان و شاعران
جهانگیر خان قشقایی: فیلسوف، عارف و مجتهد.
مهمترین شعرای دهاقان عبارتند از:
حاج ملارحیم متخلص به منظور
حاج غلامحسین دهاقانی متخلص به محزون
علی اصغر وصال متخلص به مهجور
عطاء وصال
میرزامحمدهاشم متخلص به سیاره
حسینقلی خان خطایی
سیدابراهیم موسوی
میرزاعبدالرحیم دهاقانی
محمد جهانگیری متخلص به فدایی
محمدمهدی سعیدی متخلص به محرم
علی قربانی متخلص به هستی
صاحب بن عباد از حکماء
خوشنویسان معروف دهاقان عبارتند از:
ملامحمدمهدی قمبوانی دهاقانی
محمد زمانی، ابوالقاسم صمصامی
حسینقلی منصوریان
بزرگان فقاهت و سیاست و علمای مذهبی عبارتند از:
ملامحمدعلی دهاقانی
آیت الله حاج شیخ ابوالقاسم دهقانی مشهور به صدرالعلماء
آیت الله حاج شیخ علی محمد دهاقانی(نورشرق)
آیت الله شیخ نورالله دهاقانی
حاج سیدجعفر طباطبائی عقدایی
حاج ملامحمدعلی دهاقانی
حجت الاسلام میرزامحمدحسین خان جعفری معروف به ادیب
حاج ملاحسین امین جعفری
آیت الله شیخ محمدحسین خرد (اسماعیلیان)
آیت الله ملامحمد فقیه دهاقانی
آیت الله حاج شیخ محمدباقر شریعتی
ایت الله حاج سیداسماعیل موسوی هاشمی
جلال حجازی دهاقانی پدر علم ریختهگری ایران
صغرایی دبیر و وزیر سلجوقی
مراکز علمی و فرهنگی:
دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان
دانشگاه پیام نور دهاقان |